Ochrona lasu
Forest protection
The knowledge about the processes proceeding in nature and control of the quality of forest environment allow the foresters for early diagnosis of risks, that can have adverse effect on health of forest stands. Every year, there are taken protection measures in order to maintain a forest durability and to increase its natural resistance to damaging factors.
The risks are divided into three categories:
- biotic (e.g. harmful insects, pathogenic fungi, herbivorous mammals),
- abiotic – extreme atmospheric phenomena (e.g. strong winds, snow, heavy rains, high and low temperatures),
- antropogenic – caused by people (e.g. fires, industrial contamination, littering forests).
Las jest miejscem życia wielu gatunków owadów. W specyficznych warunkach, niektóre z nich mogą stanowią zagrożenie dla trwałości lasu, zwłaszcza wtedy gdy występują w formie gradacji, czyli w znacząco zwiększonej liczbie, np. 1000-krotnie w stosunku do stanu „normalnego". Zadaniem leśników jest niedopuszczenie do takich sytuacji lub jeżeli już do niej doszło – skuteczne ograniczenie liczebności szkodników. W ostatnich latach do najbardziej niebezpiecznych owadów należą brudnica mniszka i barczatka sosnówka. Występują one na terenie RDLP w Zielonej Górze w takiej ilości, że konieczne jest ich zwalczanie przy pomocy wyspecjalizowanych środków chemicznych. Do takich działań wykorzystywane są samoloty typu AN – 2R (popularny „Antonow") wyposażone w nowoczesną aparaturę do wytwarzania mikrokropel i urządzenia typu GPS AGRO, naprowadzające samolot na miejsce zagrożenia i pozwalające na precyzyjne wykonanie zabiegu. W latach 2012 i 2013 powierzchnia objęta takim zabiegiem w RDLP w Zielonej Górze wynosiła ok. 27 tys. ha rocznie. Używamy wyłącznie bezpiecznych dla ludzi i pszczół preparatów chemicznych. Działają one selektywnie, wyłącznie na organizm szkodliwego owada. Termin i sposób prowadzenia takiego zabiegu jest ściśle skorelowany z fazą rozwoju owada, rośliny żywicielskiej oraz pogodą, a także podlega on rygorom prawno-formalnym obowiązującym w tym zakresie w Polsce.
Szkodliwe owady dzielimy na:
- szkodniki pierwotne, które atakują zdrowe drzewa (np. foliofagi, czyli owady liściożerne),
- szkodniki wtórne – atakujące i zasiedlające drzewa, które zostały osłabione wskutek działania innych czynników (suszy czy zanieczyszczeń przemysłowych).
Najwięcej szkód wyrządzają owady, których larwy (gąsienice) zjadają igły lub liście drzew. Poważne problemy sprawiają też owady żerujące na korzeniach drzew i krzewów.
Regularnie pojawiające się problemy z gradacyjnym występowaniem niektórych gatunków owadów spowodowane są głównie tym, iż na przeważającym obszarze RDLP w Zielonej Górze występują ubogie w gatunki drzewostany sosnowe, rosnące na słabych glebach. Masowe występowanie szkodników pierwotnych tych drzewostanów notowano już przed II WŚ i niezmiennie trwa ono do dziś. W związku z tym, na szeroką skalę prowadzone są nie tylko prace diagnostyczno-prognostyczne ale także działania na rzecz poprawy odporności drzewostanów, m.in. poprzez retencjonowanie wody czy też wzbogacanie ich składów gatunkowych.
Grzyby patogeniczne
Należą do jednych z najważniejszych czynników chorobotwórczych drzewostanów. Szczególnie niebezpieczne są: korzeniowiec wieloletni wywołujący chorobę o nazwie huba korzeniowa oraz popularne opieńki powodujące opieńkową zgniliznę korzeni. Niezwykle istotna w wypadku występowania tych patogenów jest permanentna kontrola stanu sanitarnego drzewostanów i usuwanie drzew porażonych a także, w razie potrzeby, stosowanie preparatów ochronnych, które zawierają inne grzyby, z punktu widzenia człowieka – pożyteczne, bo będące konkurencją dla szkodliwych.
Ssaki roślinożerne
Wysokie koszty pociąga za sobą ochrona najmłodszego pokolenia lasu, które stanowi szczególnie atrakcyjny pokarm dla wielu zwierząt leśnych. Odnowienia i zalesienia nie byłyby możliwe, gdyby nie zastosowano grodzenia upraw, palikowania poszczególnych sadzonek czy innych sposobów zabezpieczania przed zwierzyną, np. smarowanie drzewek repelentami.
Rozmiar szkód spowodowanych silnymi wiatrami w drzewostanach powyżej 20 lat w okresie od 2006 do 2011 roku
Rok |
Nadleśnictwo |
dzień, miesiąc wystąpienia |
Zakres rzeczowy w ha |
|
w RDLP Zielona Góra |
w Polsce |
|||
2006 |
Świebodzin |
20 maja i 21 czerwca |
471 |
|
Bytnica |
180 |
|
||
Brzózka |
5 |
|
||
Gubin |
3 |
|
||
Razem 2006 r. |
659 |
28 000 |
||
2007 |
Babimost |
18-21 stycznia (huragan "Cyryl") oraz kwiecień i maj |
4 |
|
Bytnica |
1980 |
|
||
Gubin |
4 |
|
||
Krzystkowice |
13 |
|
||
Lipinki |
22 |
|
||
Lubsko |
16 |
|
||
Sława Śląska |
3 |
|
||
Sulechów |
8 |
|
||
Szprotawa |
14 |
|
||
Świebodzin |
17 120 |
|
||
Torzym |
16 |
|
||
Wolsztyn |
5 |
|
||
Wymiarki |
12 |
|
||
Zielona Góra |
8 725 |
|
||
Żagań |
506 |
|
||
Razem 2007 rok |
28 448 |
273 000 |
||
2008 |
Bytnica |
styczeń i lipiec |
32 |
|
Lubsko |
9 |
|
||
Szprotawa |
1 |
|
||
Krzystkowice |
1 |
|
||
Cybinka |
0 |
|
||
Razem 2008 r. |
43 |
61 000 |
||
2009 |
Bytnica |
maj i lipiec |
11 |
42 000 |
Razem 2009 r. |
11 |
42 000 |
||
2010 |
Gubin |
lipiec i sierpień |
62 |
|
Zielona Góra |
12 |
|
||
Wolsztyn |
7 |
|
||
Wymiarki |
2 |
|
||
Razem 2010 r. |
83 |
38 000 |
||
2011 |
Sława Śląska |
czerwiec |
52 |
|
Lipinki |
2 |
|
||
Razem 2011 r. |
54,4 |
52 000 |
||
Ogółem w latach 2006-2011 |
29 298 |
494 000 |
Zestawił: Piotr Nietopiel
w oparciu o materiały Instytutu Badawczego Leśnictwa