Kasztan jadalny (Castanea sativa Mill.) najliczniej porasta okolicę basenu Morza Śródziemnego, Azję Mniejszą i Kaukaz, choć, spopularyzowany przez Rzymian, występuje również w Europie. W Polsce ten obcy gatunek spotykany jest w cieplejszych regionach, głównie w parkach, ale często jest uprawiany również amatorsko w przydomowych ogrodach. Dobrze przyjął się na zachodzie kraju. Nie jest odporny na mrozy, natomiast dobrze znosi suszę i ewentualne zanieczyszczenia powietrza. Lubi gleby gliniaste i piaszczyste. W obszarze zielonogórskiej RDLP rośnie na terenie Ośrodka Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich (Nadleśnictwo Lubsko). W naszych warunkach klimatycznych osiąga wysokość do 20 m, korona drzewa jest gęsta i szeroka. Kasztan jadalny jest drzewem długowiecznym o formie krzaczastej (wielopiennej).

Kasztan jadalny różni się od kasztanowca przynależnością do rodziny botanicznej (kasztanowiec należy do rodziny kasztanowcowatej, kasztan jadalny do bukowatej). Inna jest budowa liści i kwiatów – w porównaniu do pojedynczych, skórzastych kasztana jadalnego, liście kasztanowca są duże i rozłożyste. Kwiaty kasztana jadalnego są białe, zebrane w kłosy, a u kasztanowca liczne, drobne płatki tworzą gęste kwiatostany.  

W październiku dojrzewają owoce kasztana jadalnego, orzechy, zwane maronem. Jednak pierwsze, państwo Ilona i Paweł Mrowińscy, gospodarze Ośrodka Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich, odkryli już dzisiaj! Pokryte są delikatną, brązową i błyszczącą skórką, okryte zieloną kupulą (miseczką) z licznymi i ostrymi kolcami, która może zawierać dwa lub trzy nasiona. Świeże kasztany można jeść na surowo, upiec lub ugotować. Charakteryzują się słodkawym smakiem (niektórym przypominają migdały) oraz licznymi właściwościami zdrowotnymi, o czym pisała m. in. św. Hildegarda. Według jej porad, ugotowane owoce mają być pomocne w uśmierzaniu bólu głowy, a rozdrobniony miąższ wymieszany z miodem (3 łyżki papki kasztanowej na 100 g miodu) to dobry specyfik wspomagający pracę wątroby.

Fot. P. Mrowiński, pierwsze marony w ogrodzie w Ośrodku Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich (Nadleśnictwo Lubsko) już są i cieszą :)

Skorzystaj z tego niezwykłego daru przyrody we własnej kuchni! Popularnym wyrobem z orzechów kasztana jadalnego jest mąka, którą w prosty sposób można przygotować samodzielnie. Obrane ze skórki owoce należy rozdrobnić (np. blenderem lub w młynku do kawy) i wysuszyć (w piekarniku, w temperaturze 50-60° C przez ok. godzinę). Uzyskana mąka może posłużyć do wyrobu domowych kruchych ciastek. Poniżej podajemy przepis i gwarantujemy, że wypieki są doskonałe, co sami przetestowaliśmy!

KRUCHE CIASTKA Z MĄKĄ KASZTANOWĄ

Składniki:

100 g mąki kasztanowej

100 g mąki pszennej

50 g mąki razowej

100 g cukru trzcinowego

100 g masła

6 łyżek mleka (może być roślinne) lub wody

Wszystkie składniki zagnieść, odłożyć do lodówki na minimum pół godziny. Następnie rozwałkować ciasto na ok. 5 mm grubości, wykroić foremką ciastka i piec 10-15 min. w 175° C z termoobiegiem. Z podanych składników powinno wyjść ok. 30 niewielkich ciastek.

Życzymy smacznego!

Fot. U. Kaczała

Fot. U. Kaczała