Leśna populacja sokoła wędrownego w Polsce szacowana jest na 30 par lęgowych. Ten największy z krajowych gatunków sokoła, podobnie jak inne sokoły (pustułki, kobuzy) nie buduje samodzielnie gniazd, lecz do odbycia lęgów zajmuje gniazda kruków, myszołowów, kań i bielików. Przed załamaniem liczebności populacji sokoła wędrownego w latach 60. ubiegłego wieku, jego gniazdowanie stwierdzano także w koloniach czapli siwej i kormorana. Ostatnie lęgi tego gatunku w okolicach Torzymia stwierdzono w roku 1911.

 
Zaobserwowany przez leśnika sokół wędrowny i dwa młode pisklaki, które wykluły się w kruczym gnieździe (fot. Arkadiusz Traczyk, Nadleśnictwo Torzym)

W tym roku, po ponad stu latach przerwy, lęg sokoła wędrownego w Nadleśnictwie Torzym stwierdził Arkadiusz Traczyk – miejscowy leśnik i pasjonat ornitologii, który jest członkiem Komitetu Ochrony Orłów. Lęg sokoła ma miejsce w gnieździe kruka, które zostało już dostrzeżone przez leśniczego w 2014 r. Wówczas, podczas projektowania cięć rębnych, znalazca zaprojektował pozostawienie gniazda w tzw. kępie ekologicznej.     

Jak się okazuje krucze gniazdo miało już różnych lokatorów. W ubiegłym roku korzystała z niego rodzina kobuzów. To doskonały przykład zrównoważonej gospodarki leśnej, którą prowadzą Lasy Państwowe z równoczesną ochroną miejsc lęgowych rzadkich gatunków ptaków. Stwierdzenie lęgu jest tym bardziej godne uwagi, gdyż dotyczy gniazda założonego przez kruka, a zdecydowana większość przypadków gniazdowania odbywa się na przygotowanym przez Lasy Państwowe platformach dla rybołowów.

Torzymskie sokoły wędrowne, które osiedliły się w lubuskich ostępach to najprawdopodobniej to niemiecka polulacja tego gatunku
(fot. Arkadiusz Traczyk, Nadleśnictwo Torzym)

Miejscowa para lęgowa nie posiada żadnych obrączek i najprawdopodobniej pochodzi z silnej populacji niemieckiej. Dochowała się dwóch młodych samców, które wkrótce opuszczą rodzinne strony i podejmą charakterystyczną dla pierwszorocznych sokołów wędrówkę, od której pochodzi nazwa gatunku. Ciekawostką jest fakt, że do lęgów w lasach przystępują tylko osobniki urodzone na drzewach, które mają „wdrukowany” lęg nadrzewny. Obserwowana para wraz z resztą krajowej populacji leśnej, objęta jest obserwacjami prowadzonym przez jednego z zielonogórskich leśników, w ramach pracy doktorskiej.

Sokół wędrowny – najszybszy ptak na świecie coraz częściej spotykany przez zielonogórskich leśników (fot. Arkadiusz Traczyk, Nadleśnictwo Torzym)

Z uwagi na udokumentowany sukces lęgowy, wokół gniazda, na wniosek leśników w uzgodnieniu z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Gorzowie Wlkp., zostanie utworzona strefa ochronna.

Warto też nadmienić, że w ostatnim czasie sukces lęgowy sokoła wędrownego odnotowano także w Nadleśnictwie Cybinka, gdzie młoda para tych ptaków wyprowadziła lęg na sztucznym gnieździe, tzw. platformie, zamontowanej w leśnych ostępach kilkanaście lat temu w celu zwiększenia populacji rybołowa (link).  Miejmy nadzieję, że sokoły jak i rybołowy, dla których lasy lubuskie także są ostoją, osiedlą się u nas na dłużej i będziemy mogli się cieszyć rosnącą liczebnością rzadkich ptaków szponiastych. Więcej informacji o populacji najszybszego ptaka świata można znaleźć na m.in. stronie Komitetu Ochrony Orłów oraz w monografii przyrodniczej gatunku, wydanej przez Klub Przyrodników ze Świebodzina. 

Nadrzewny sokół wędrowny w Polsce występuje nielicznie i jest objęty ochroną gatunkową ścisłą (fot. Arkadiusz Traczyk, Nadleśnictwo Torzym)

Sensacja związana z sukcesem lęgowym sokoła zbiegła sie w czasie z utworzeniem profilu Nadleśnictwa Torzym na Fecebooku. Zapraszamy do przeglądania i dzielenia się z nami własnymi obserwacjami przyrodniczymi!